Türkiye’de ve özellikle Borsa İstanbul şirketleri arasında sürdürülebilirlik konusundaki anlayış, bilgi ve uygulamaların artması amacıyla Borsa İstanbul’da işlem gören ve kurumsal sürdürülebilirlik performansları üst seviyede olan şirketlerin paylarının yer aldığı BIST Sürdürülebilirlik ve BIST Sürdürülebilirlik 25 endeksleri oluşturulmuştur.

Bilindiği gibi kurumsal sürdürülebilirlik, şirketlerde uzun vadeli değer yaratmak amacıyla, ekonomik, çevresel ve sosyal faktörlerin kurumsal yönetim ilkeleri ile birlikte şirket faaliyetlerine ve karar mekanizmalarına uyarlanması ve bu konulardan kaynaklanabilecek risklerin yönetilmesidir.

Borsaların çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim konularındaki risklerine ilişkin politika oluşturmaları sürecinde şirketlere yol gösterme ve ilgili politikalara ilişkin bilginin yatırımcılara iletildiği bir platform oluşturma gibi önemli misyonlara sahip olduğu düşüncesinden hareketle 4 Kasım 2014 tarihinden bu yana BIST Sürdürülebilirlik Endeksi hesaplanmaktadır.

BIST Sürdürülebilirlik Endeksinden Beklenen Katkılar

Endeksin hesaplanmaya başlamasıyla, kurumsal risklerini ve fırsatlarını etkin bir şekilde yönetebilen şirketlere rekabet avantajı sağlanırken, sermaye piyasamıza, şirketlerin yeni sermaye çekebilmeleri ve uygun koşullarla finansman sağlayabilmeleri için üzerine yeni yatırım ürünleri geliştirilebilen bir endeks sunulmuş olmaktadır.

Endeks, şirketlerin küresel ısınma, doğal kaynakların tükenmesi, su kaynaklarının azalması, sağlık, güvenlik, istihdam gibi Türkiye ve dünya için önemli olan sürdürülebilirliğe ilişkin meselelere nasıl yaklaştıklarını ortaya koymakta, yaptıkları faaliyetlerin ve aldıkları kararların bağımsız bir gözle değerlendirilmesini ve bir anlamda tescil edilmesini sağlamaktadır.

Endeks, şirketlere kurumsal sürdürülebilirlik performanslarını yerel ve küresel anlamda karşılaştırma imkanı vermektedir. Endeks ile ayrıca iyileştirme yapmak ve yeni hedefler belirlemek için şirketlere bir performans değerlendirme aracı sunulmuş olmakta, kurumsal şeffaflık ve hesap verebilirlikleri ile sürdürülebilirlik konularına ilişkin risk yönetim becerilerini geliştirme imkanı sağlanmış olmaktadır. Bunun da şirketler için bir rekabet fırsatı yaratacağı, endekse alınan şirketlerin kamuoyu nezdinde bilinirliklerinin ve itibarlarının artacağı düşünülmektedir.

BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksinin de hesaplanmaya başlanmasıyla yatırımcılar için sürdürülebilirlik ve kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerini benimseyen şirketleri ayırt edip bu şirketlere yatırım yapmalarını sağlayacak yeni bir araç, varlık yöneticileri için sürdürülebilirlik ilkelerine dayalı fonlar, borsa yatırım fonları ve yapılandırılmış ürünler gibi çeşitli finansal ürünler çıkarmaları için yeni bir alternatif gösterge sunulmuş olmaktadır.

Sürdürülebilirlik Değerlemesi

Borsa İstanbul ile London Stock Exchange Group (“LSEG”) arasında yapılan anlaşma kapsamında, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alacak şirketlerin belirlenmesinde, 2021 yılı değerlemelerinden itibaren, LSEG’nin sürdürülebilirlik değerleme sonuçları kullanılmaktadır. Değerlemelerde sadece “kamuya açık” veriler dikkate alınmaktadır. Sürdürülebilirlik değerlemesine, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar’da işlem gören şirketlerden gönüllü olanlar dahil edilmektedir. Değerlemelere dahil edilmek isteyen şirketlerin taleplerini Borsa İstanbul Endeks Direktörlüğü’ne yazılı olarak iletmeleri gerekmekte olup değerlemelere dahil edilmenin şirketlere her hangi bir maliyeti bulunmamaktadır.

Sürdürülebilirlik Değerlemesine dahil olan şirketlerin halka açık sürdürülebilirlik verilerini ve bu verilerin halka açık kaynaktaki linklerini web tabanlı LSEG ESG Contributor Tool’a girmeleri beklenmektedir. Şirketlerin LSEG ESG Contributor Tool’a giriş yapabilmesi için de öncelikle kullanıcı profili oluşturmaları gerekmekte olup bir şirket için birden fazla kullanıcı tanımlanabilmekte ancak aynı kullanıcı ile birden çok şirket için veri girişi yapılamamaktadır. Contributor Tool’un kullanımına ilişkin olarak, şirketlerin güncel yıla ilişkin veri girişlerini nasıl yapabilecekleri, giriş yapılmış veriler için LSEG’in verdiği geri bildirimleri nereden görebilecekleri, tarihsel ESG verilerini nasıl revize edebilecekleri, kendilerine ait ana başlık ve kategori notları ile aynı sektörde yer alan diğer şirketlere ait notları nasıl görebilecekleri gibi sorulara cevap bulabilecekleri videoya The ESG, Events and Officers & Directors Contributor Tool (lseg.com) adresinden ulaşılabilir.

Şirketlerin platforma verilerini girmeleri için belirlenmiş bir takvim veya son tarih bulunmamaktadır. Şirketler platforma yıl boyu veri girişi yapabilirler. Platforma girilen her veri LSEG tarafından değerlendirilir ve şirketlerin sürdürülebilirlik notları güncellenir. Şirketler istedikleri sıklıkta platforma giriş yaparak soruları inceleyebilir, yanıtlayabilir ve diledikleri zaman yanıtlarını değiştirebilir ancak güncellenen verilerin Sürdürülebilirlik notlarına yansımasının 6-8 hafta sürebileceği göz önüne alınmalıdır.

LSEG ESG notlarına https://www.lseg.com/en/data-analytics/sustainable-finance/esg-scores adresinden ücretsiz olarak erişilebilmektedir. Daha detaylı verilere erişim alternatifleri için https://www.lseg.com/en/data-analytics/financial-data/company-data/esg-data adresindeki açıklamalar incelenebilir.

BIST Sürdürülebilirlik Endeksleri

BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde yer alabilmek için şirketlerin;

• Sürdürülebilirlik Notu 50 veya üzerinde,
• Her bir ana başlık notu 40 veya üzerinde,
• Kategori notlarından en az 8’i 26 veya üzerinde

olmalıdır.

21 Kasım 2022 tarihinden itibaren yayınlanmaya başlayan BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi ile sürdürülebilirlik performansı yüksek ve aynı zamanda büyük ve likit şirketlerden oluşan bir endeks oluşturulması hedeflenmiştir.

BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksinde yer alacak paylar:

• Sürdürülebilirlik Notu 70 veya üzerinde,
• Her bir ana başlık notu 60 veya üzerinde,
• Kategori notlarından en az 8’i 50 veya üzerinde

olan şirketlerin payları arasından İşlem Hacmi ve Piyasa Değeri en yüksek 25 pay seçilerek belirlenmektedir. 

Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül ve Ekim-Aralık olmak üzere yılda 4 endeks dönemi vardır ve bu dönemlerde endekslerde yer alacak paylar belirlenirken Aralık, Mart, Haziran ve Eylül aylarının ilk Pazartesi günlerinde LSEG terminalindeki mevcut ESG notları kullanılır.

Bu iki endekse ilave olarak katılım finansı ve sürdürülebilirlik temalarına birlikte yatırım yapmak isteyen yatırımcılara yönelik olarak BIST Katılım Sürdürülebilirlik Endeksi oluşturulmuştur. Endeksin kapsamı, BIST Katılım Tüm ve BIST Sürdürülebilirlik Endekslerinin seçim kriterlerini birlikte sağlayan şirketlerin paylarından oluşmaktadır. BIST Katılım Endeksleri ile ilgili detaylı bilgilere Endeksler/Katılım sayfasından erişilebilir.

Kaynaklar

LSEG Sürdürülebilirlik Değerleme Metodolojisi

https://www.lseg.com/content/dam/data-analytics/en_us/documents/methodology/lseg-esg-scores-methodology.pdf?esg=Super+Retail+Group+Ltd

Contributor Tool Kullanıcı Profili Kayıt

https://contribute.refinitiv.com/Account/Registration

Contributor Tool Kullanıcı Kılavuzu

https://www.borsaistanbul.com/files/ContributorToolUserGuide.pdf

Contributor Tool Kullanıcısı için Yardımcı Video

The ESG, Events and Officers & Directors Contributor Tool (lseg.com)

Contributor Tool Sıkça Sorulan Sorular

https://www.borsaistanbul.com/files/ContributorToolFAQ.pdf

LSEG ESG Değerleme Sonuçları

https://www.lseg.com/en/data-analytics/financial-data/company-data/esg-data

LSEG Şirket Bazında ESG Değerleme Sonuçları

https://www.lseg.com/en/data-analytics/sustainable-finance/esg-scores

LSEG Çevrim İçi Eğitimler

https://www.lseg.com/en/training/learning-centre/

BIST Sürdürülebilirlik ve BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksleri kurallarını da içeren “BIST Piyasa Değeri Ağırlıklı Pay Endeksleri Kural Seti”

https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/7843/kural-setleri-ve-degisiklikleri

BIST Sürdürülebilirlik Endeksi (XUSRD) ve BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi (XSD25) kapsamında yer alan paylara buradan ulaşılabilir.