Borçlanma Araçları Piyasası(BAP)
Borsa İstanbul A.Ş. bünyesinde, kotasyon düzenlemeleri çerçevesinde işlem gören borçlanma araçlarının alım-satım işlemlerinin gerçekleştirildiği piyasa Borçlanma Araçları Piyasası’dır (BAP). Kesin Alım-Satım Pazarı, menkul kıymet fiyatlarının organize ikinci el piyasada rekabet ortamında belirlenmesi ve istenildiği anda nakde dönüştürülebilmesi amacıyla 17 Haziran 1991 tarihinde kurulmuştur. Sabit getirili menkul kıymetlerin geri alma/satma taahhüdü ile satımı/alımı için (repo-ters repo) ise 17 Şubat 1993 tarihinde Repo-Ters Repo Pazarı kurulmuştur. BAP, kesin alım-satım ve repo-ters repo işlemleri için Türkiye’deki tek organize piyasadır.
Piyasada, Türk Lirası ve döviz ödemeli ihraç edilmiş; borçlanma araçları, menkul kıymetleştirilmiş varlık ve gelirlere dayalı borçlanma araçları, kira sertifikaları, likidite senetleri, gayrimenkul sertifikaları ile kotasyon düzenlemeleri çerçevesinde işlem görmesine karar verilen diğer sermaye piyasası araçları işlem görebilir.
BAP bünyesinde faaliyet gösteren piyasa ve pazarlar aşağıdaki gibidir:
Borçlanma Araçları Piyasası:
- Kesin Alım-Satım Pazarı (17.06.1991) : kamu ve özel sektör borçlanma araçlarının doğrudan alım-satım işlemlerinin yapıldığı pazar
- Repo-Ters Repo Pazarı (17.02.1993) : sermaye piyasası araçlarının geri alma taahhüdü ile satım ve geri satma taahhüdü ile alım işlemlerinin yapıldığı pazar
- Uluslararası Tahvil Pazarı (16.04.2007) : Hazine tarafından ihraç edilen Eurobond'ların doğrudan alım-satım işlemlerinin yapıldığı pazar
- Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı (17.05.2010) : özel sektör sermaye piyasası araçlarının SPK düzenlemeleri çerçevesinde nitelikli yatırımcılara ihracının yapıldığı birincil piyasa
- Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı (17.12.2010) : devlet iç borçlanma senetleri ve özel sektör kıymetleri arasından tercih edilen menkul kıymetlerin konu olduğu repo-ters repo işlemlerinin yapıldığı pazar
- Pay Senedi Repo Pazarı (07.12.2012) : Pay Piyasası’nda işlem gören BIST 50 endeksine dâhil payların konu olduğu repo-ters repo işlemlerinin yapıldığı pazar
- Gözaltı Pazarı (01.12.2017) : Kesin Alım Satım Pazarı’nda işlem görürken Borsa Kotasyon Yönergesi hükümleri çerçevesinde Gözaltı Pazarı’nda işlem görmesi kararlaştırılan sermaye piyasası araçlarının doğrudan alım-satım işlemlerinin yapıldığı pazar
- Taahhütlü İşlemler Pazarı (02.07.2018) : Türk Lirası ödemeli kamu kira sertifikalarının geri alma taahhüdü ile satım ve geri satma taahhüdü ile alım işlemlerinin yapıldığı pazar
Swap Piyasası
- Para Swap Pazarı (01.10.2018) : Türk Lirası karşılığı USD ve EUR swap işlemlerinin yapıldığı pazar
- Kıymetli Madenler Swap Pazarı (16.11.2020) : Kıymetli maden karşılığı Türk Lirası, USD ve EUR swap işlemlerinin yapıldığı pazar
Para Piyasası (14.10.2016) : Türk Lirası cinsinden teminatlı borç alma ve verme işlemlerinin yapıldığı piyasa
Borsa Yönetmeliği ve konuya ilişkin diğer Borsa düzenlemeleri uyarınca işlem yapma yetkisi verilmiş yatırım kuruluşları ile TCMB Borçlanma Araçları Piyasası’nda işlem yapabilir. BAP’ta alım satım işlemleri, yalnızca Borsa İstanbul üyesi yatırım kuruluşları aracılığı ile yapılabilmektedir. Bireysel yatırımcılar, BAP’ta doğrudan alım-satım yapamazlar; müşteri hesabı üzerinden yatırım kuruluşları üzerinden emir/işlem iletebilirler.
Piyasa/Pazar bazında emir iletim saatleri aşağıdaki gibidir:
| Borçlanma Araçları Piyasası | Aynı Gün Valörlü | İleri Valörlü |
| Kesin Alım-Satım Pazarı | 09:30-14:00 | 09:30-17:30 |
| Repo-Ters Repo Pazarı | ||
| Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı | ||
| Taahhütlü İşlemler Pazarı | ||
| Gözaltı Pazarı | ||
| Nitelikli Yatırımcıya İhraç pazarı | 09:30-14:00 | |
| Pay Senedi Repo Pazarı | 10:00-14:00 | 10:00-17:30 |
| Uluslararası Tahvil Pazarı | -- | 09:30-17:30 |
| Swap Piyasası | Aynı Gün Valörlü | İleri Valörlü |
| Para Swap Pazarı | 09:30-14:00 | 09:30-17:30 |
| Kıymetli Madenler Swap Pazarı |
| Para Piyasası | Aynı Gün Valörlü | İleri Valörlü |
| 09:30-15:00 | 09:30-17:30 |
Piyasada aşağıdaki tipte işlemler yapılmaktadır. Kesin alım-satım: Borçlanma araçlarının belirli bir valörle doğrudan alınması ya da satılması Repo-ters repo: Sermaye piyasası araçlarının geri alma/satma taahhüdü ile satımı/alımı Taahhütlü işlemler: Sermaye piyasası araçlarının işlemin bitiş valöründe araya işlemden vazgeçme hakkına sahip üçüncü bir tarafın dahil olduğu geri alma taahhüdü ile satım ve geri satma taahhüdü ile alımı İhraç: özel sektör borçlanma araçlarının Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı’nda birinci el satış işlemi Swap: Türk Lirası veya kıymetli madenler ile para birimlerinin belirlenen koşullarda birbirleri ile değişim işlemleri Para piyasası işlemi: teminatlı borç verme ve borç alma işlemleri
Limitli Emir; fiyat/oran ve miktar (nominal tutar) belirtilerek minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen, gerçekleşmeyen kısmının pasif olarak beklediği emir tipidir.
Piyasa Emri; fiyat/oran belirtilmeksizin sadece miktar (nominal tutar) belirtilerek minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen ve emrin gerçekleşmeyen kısmının otomatik olarak iptal olduğu emir tipidir.
Dengeleyici emir: tek fiyat yönteminin uygulandığı durumlarda belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan kalan emirler ile eşleşerek işleme dönüşebilen emir tipidir.
Limitli Emir ve Piyasa Emri aşağıda açıklanan özel koşulları içerecek şekilde de verilebilir.
Kalanı İptal Et Emri (KİE): Kısmen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girildiği anda bekleyen karşıt emirler ile eşleşir, gerçekleşmeden kalan kısmı otomatik olarak iptal olur. “Limitli Emir” veya “Piyasa Emri” şeklinde verilebilir.
Gerçekleşmezse İptal Et Emri (GİE) : Tamamı gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girilir girilmez bu koşul sağlanmadığı takdirde iptal edilir. “Limitli Emir” veya “Piyasa Emri” şeklinde verilebilir.
BAP’ta alım-satım işlemleri, üyeler tarafından Borsaya iletilen emirlerin rekabet koşulları altında karşılaştırılması suretiyle gerçekleşir. Alım-satım sistemi çok fiyat ve sürekli müzayede yöntemi ile çalışır. Bu yönteme göre seans süresince bir menkul kıymette pek çok farklı fiyattan alım satım işlemi gerçekleşebilir. Bireysel ve kurumsal yatırımcılar emirlerini doğrudan BAP’a iletemezler, ancak bir yatırım kuruluşu vasıtasıyla emirlerini iletebilirler. BAP alım satım sistemine iletilen teklif ve taleplerden; doğrudan alım emirlerinde en yüksek fiyatlı emirler, doğrudan satım emirlerinde en düşük fiyatlı emirler, repo emirlerinde oranı en yüksek olan emirler, ters repo emirlerinde oranı en düşük olan emirler, repo ters repo işlemine konu olacak menkul kıymetin belirli olması halinde ise sırasıyla en yüksek oranlı, en düşük sermaye piyasası aracı fiyatlı repo emirleri, ya da en düşük oranlı, en yüksek sermaye piyasası aracı fiyatlı ters repo emirleri gerçekleşme önceliğine sahiptir. Para Swap Pazarında; Türk Lirası karşılığı döviz satım swap emirlerinde (TL Alış Döviz Satış) sırasıyla en yüksek swap puanı ve en düşük döviz kuru; Türk Lirası karşılığı döviz alım swap emirlerinde (TL Satış, Döviz Alış) ise sırasıyla en düşük swap puanı ve en yüksek döviz kuru emirleri önceliklidir. Kıymetli Madenler Swap Pazarında, Türk Lirası veya yabancı para karşılığı kıymetli maden satım swap emirlerinde sırasıyla (TL/USD/EUR Alış, Altın Satış) sırasıyla en yüksek swap puanı ve en düşük kıymetli maden fiyatı; Türk Lirası veya yabancı para karşılığı kıymetli maden alım swap emirlerinde ise (TL/USD/EUR Satış, Altın Alış) sırasıyla en düşük swap puanı ve en yüksek kıymetli maden fiyatı emirleri önceliklidir. Para Piyasasında, alım emirlerinde en yüksek faiz oranlı, satım emirlerinde en düşük faiz oranlı emirler önceliklidir. Fiyat eşitliği halinde, sisteme zaman açısından daha önce kaydedilen emirler öncelikle karşılanır.
Piyasada gerçekleşmeyen emirlerin tamamı, kısmen gerçekleşmiş olanların ise gerçekleşmeden kalan kısımları istenildiği anda değiştirilebilir ya da iptal edilebilir. Aynı gün valörlü ve aynı gün başlangıç valörlü emirler saat 14:00’a, ileri valörlü ve ileri başlangıç valörlü emirler verildikleri gün saat 17:30’a kadar geçerlidir. Aynı gün valörlü tüm emirler gerçekleşmediği takdirde saat 14:00’da, ileri valörlü olanlar pazar kapanış saatinde iptal edilir. Swap Piyasası’nda ise aynı gün başlangıç valörlü emirler saat 14:00’da, Para Piyasası’nda saat 15:00’da iptal olur.
BAP’ta en düşük ve en yüksek emir büyüklüklerine ait bilgiler aşağıdaki tabloda bulunmaktadır.
| Normal Emirler Pazarı | Küçük Emirler Pazarı | Özel İşlem Emirleri (*) | ||||
| Minimum | Maksimum | Minimum | Maksimum | Minimum | Maksimum | |
| Kesin Alım Satım Pazarı | ||||||
| DİBS (TL) | 1.000.000 | 100.000.000 | 1.000 | 990.000 | 100.000.000 | 500.000.000 |
| DİBS (USD/EUR) | 1.000 | 5.000.000 | ---- | ---- | 5.000.000 | 50.000.000 |
| TCMB Likidite Senetleri (TL) | 1.000.000 | 100.000.000 | 1.000 | 990.000 | 100.000.000 | 500.000.000 |
| Diğer Sermaye Piyasası Araçları (TL) | 10.000 | 100.000.000 | ---- | ---- | 100.000.000 | 500.000.000 |
| Diğer Sermaye Piyasası Araçları (USD/EUR) | 1.000 | 5.000.000 | ---- | ---- | 5.000.000 | 50.000.000 |
| Hazine tarafından ihraç edilen altın tahvilleri ve altına dayalı kira sertifikaları | 995 | 99.500 | ---- | ---- | 99.500 | 995.000 |
| Gözaltı Pazarı | 10.000 | 100.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
| Repo Ters Repo Pazarı | 1.000.000 | 400.000.000 | 10.000 | 990.000 | 400.000.000 | 800.000.000 |
| Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı | 10.000 | 100.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
| Pay Senedi Repo Pazarı | 10.000 | 100.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
| Taahhütlü İşlemler Pazarı | 10.000 | 100.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
| Uluslararası Tahvil Pazarı (USD/EUR) | 10.000 | 5.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
| Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı (TL/USD/EUR) | 50.000 | 100.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
| Para Piyasası | 100.000 | 100.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
| Swap Piyasası (USD/EUR) | 1.000.000 | 300.000.000 | ---- | ---- | ---- | ---- |
(*) Emir girilmesine izin verilen menkul kıymetler için geçerlidir.
Borçlanma Araçları Piyasası hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.
Borçlanma Araçları Piyasası Verileri için tıklayınız.
Duyuru
