Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri

Dayanak Varlık

Borsa İstanbul Pay Piyasasında işlem gören ve Borsa tarafından belirlenen kriterlere göre seçilen paylardır.

Sözleşme Büyüklüğü (Standart Sözleşme)

Bir adet standart sözleşme, dayanak varlığa ait 100 adet pay senedini temsil eder. Dayanak varlığın fiyat ve miktarını etkileyecek bedelli/bedelsiz sermaye artırımı, birleşme ve benzeri durumlarda (özsermaye halleri), Borsa tarafından sözleşmelerde fiyat ve/veya çarpan değişikliği yapılması halinde, sözleşme büyüklüğü standart sözleşme büyüklüğünden farklı belirlenebilir. Bu gibi durumlarda aynı dayanak varlık üzerine, "sözleşme büyüklüğü standart" ve "sözleşme büyüklüğü standart olmayan" olmak üzere farklı sözleşmeler işlem görebilir.

Uzlaşma Şekli

Pay senedine dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin uzlaşma yöntemi olarak fiziki teslimat uygulanır. Pay senedine dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde fiziki teslimat, pay senetlerinin sözleşme fiyatı üzerinden kaydi olarak el değiştirmesi şeklinde gerçekleşir.

Günlük ve Vade Sonu Uzlaşma Fiyatları

Günlük Uzlaşma Fiyatı

Normal seans sonunda hesapların güncellenmesinde kullanılan günlük uzlaşma fiyatı aşağıdaki şekilde hesaplanır ve en yakın fiyat adımına yuvarlanır:

a) Normal seans sona ermeden önceki son 10 dakika içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir.

b) Eğer son 10 dakika içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, normal seans içerisinde geriye dönük olarak bulunan son 10 işlemin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı alınır.

c) Normal seans içerisinde 10’dan az işlem yapıldıysa, normal seans içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktar ağırlıklı ortalama fiyatı alınır.

d) Normal seans içerisinde hiç işlem yapılmamışsa, bir önceki günün uzlaşma fiyatı günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir.

Normal seans sonunda yukarıda belirtilen yöntemlere göre günlük uzlaşma fiyatının hesaplanamaması veya hesaplanan fiyatın piyasa gerçeklerini yansıtmaması durumunda, aşağıda belirtilen yöntemler tek başına ya da birlikte kullanılarak günlük uzlaşma fiyatı tespit edilebilir.

a) Normal seans sonundaki en iyi alış ve satış kotasyonlarının ortalaması,

b) Dayanak varlığın spot fiyatı veya sözleşmenin diğer vade ayları için geçerli olan günlük uzlaşma fiyatı dikkate alınarak hesaplanacak “teorik” fiyatlar.

Özel İşlem Bildirimleri yukarıdaki hesaplamalara dahil edilmez. Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından günlük uzlaşma fiyatının değiştirilme durumu saklıdır.

Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı

Dayanak varlık olarak kabul edilen her payın son işlem gününde spot piyasadaki seansta oluşan kapanış fiyatı, vade sonu uzlaşma fiyatı olarak kabul edilir.

Son işlem gününde, spot piyasada seansın ve/veya kapanış seansının kısmen veya tamamen kapalı olması veya açık olup da fiyat oluşmaması durumunda vade sonu uzlaşma fiyatı, Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından belirlenir.

Vade Ayları

Yılın tüm ayları. Aynı anda içinde bulunulan ay ve bu aya en yakın iki ay olmak üzere toplam 3 vade ayına ait sözleşmeler işlem görür.

Takas Süresi

Fiziki teslimat işlemlerinde takas süresi T + 2 olarak uygulanır. Zararlar hesaplardan T günü sonunda tahsil edilir, karlar hesaplara T günü sonunda aktarılır.

Sözleşmenin Vadesi ve Son İşlem Günü

Pay Senedi Vadeli İşlem sözleşmelerinde vade ve son işlem günü her vade ayının son iş günüdür. Yurt içi piyasaların resmi tatil nedeniyle yarım gün olması durumunda vade sonu ve son işlem günü bir önceki iş günüdür.

Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat Adımı

Fiyat teklifleri bir adet dayanak varlık için verilen fiyat üzerinden girilir. Minimum fiyat adımı 0,01’dir. Miktar teklifleri bir adet sözleşme ve katları şeklinde girilir.

Baz Fiyat ve Günlük Fiyat Değişim Limiti

Baz fiyat, günlük fiyat değişim limitlerinin hesaplanmasında kullanılan fiyattır. Baz fiyat, vadeli işlem sözleşmenin işleme açıldığı gün Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından belirlenir, diğer işlem günleri için ise bir önceki günün uzlaşma fiyatıdır.

Günlük fiyat değişim limiti, her bir sözleşme için belirlenen baz fiyatın ±%20’sidir.(*) Bu yöntemle hesaplanan alt veya üst limitin fiyat adımına tekabül etmemesi halinde üst limit bir alt fiyat adımına, alt limit ise bir üst fiyat adımına yuvarlanır.

(*) 12/03/2020 tarihli ve 2020/20 sayılı Borsamız Duyurusu ile paya dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde uygulanan günlük fiyat değişim limitleri ikinci bir duyuruya kadar geçerli olmak üzere ±%10 olarak uygulanmaktadır.