Emir Yöntemleri

İşlem sistemine girilecek emirlerde aşağıda belirtilen dört fiyat belirleme yönteminden birinin seçilmesi zorunludur.

Limit (LMT)

Limit emir, belirlenen limit fiyat seviyesine kadar işlem gerçekleştirmek için kullanılan emir yöntemidir. Bu yöntem kullanıldığında fiyat ve miktar girilmesi zorunludur.

Piyasa (PYS)*

Emrin girildiği anda ilgili sözleşmede piyasada bulunan en iyi fiyatlı emirden başlayarak emrin karşılanması amacıyla kullanılan emir yöntemidir. 

Piyasa emir türü “Gerçekleşmezse İptal Et” ya da “Kalanı İptal Et” emir geçerlilik süreleri seçilerek Sisteme iletilebilir.

* 1 Mart 2021 tarihi itibariyle “Piyasa” emir yönteminin kullanılmasına izin verilmemektedir.

Piyasadan Limite

Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Karşı taraftaki sadece en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleşen son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde beklemeye geçer. Sürekli işlem seansında girilen bir piyasadan limite emir, karşı tarafta bekleyen bir emir olmaması durumunda hemen iptal edilir.

Şarta Bağlı (SAR)

Bu emir türü, emri giren tarafından ilgili sözleşme için belirlenen fiyattan (aktivasyon fiyatı) ya da alış emirleri için daha yüksek ve satış emirleri için daha düşük fiyatlardan Piyasada işlem olması durumunda, emrin işlem sisteminde aktif hale gelmesi amacıyla kullanılır. Şarta bağlı emir türünün kullanılması durumunda, emir giriş yönteminin yanı sıra aktivasyon fiyatının da belirtilmesi zorunludur.

Vadeler Arası Strateji Emirleri

İşlem gören vadeli işlem sözleşmelerinin farklı vade aylarına (spread fiyatıyla girilecek tek bir emir üzerinden) aynı anda ters yönlü otomatik iki emir gönderilmesine imkan sağlayan emirlerdir. Stratejiyi oluşturan farklı vadeler stratejinin “bacağı” olarak adlandırılırken; yakın vade “M1”, bir sonraki (uzak) vade “M2” ile ifade edilir. Strateji emirlerinin işleyişine ilişkin kurallar aşağıda verilmektedir:

i. Strateji Alış Emri: Uzak vade (M2) alış yakın vade (M1) satış işlemini birleştiren spread fiyatı (uzak vade alış fiyatı – yakın vade satış fiyatı) dikkate alınarak Sisteme girilir.

ii. Strateji Satış Emri: Uzak vade (M2) satış yakın vade (M1) alış işlemini birleştiren spread fiyatı (uzak vade satış fiyatı – yakın vade alış fiyatı) dikkate alınarak Sisteme girilir.

iii. Emir girişi sözleşme koduna benzer nitelikteki strateji emri kodları üzerinden yapılır.

iv. Alış ya da satış yönlü strateji emri, fiyat limitleri içinde olması koşuluyla, negatif fiyat ile de girilebilir.

v. Strateji emirlerinde girilebilecek maksimum emir miktarı stratejiyi oluşturan sözleşmelerin maksimum emir miktarına eşit olur.

vi. Emir yöntemlerinden Limit ve Gün harici sürelerde strateji emir girişine izin verilmez. Strateji emirleri herhangi bir şart koşuluna bağlanamaz ve strateji emri kodları üzerinden özel işlem bildirimi yapılamaz.

vii. Eşleştirme: Sistem öncelikli olarak alış ya da satış yönlü vadeler arası strateji emrine ait fiyat ve miktarın uzak/yakın vadelerde bekleyen emirlerden karşılanıp karşılanmadığını kontrol eder ve koşulların sağlanması halinde strateji emrini bu emirlerle eş zamanlı eşleştirir. Girilen spread ve/veya miktar vadelerde bekleyen emirlerden karşılanamıyorsa bu kez koşulları sağlayacak (ters yönlü) bir strateji emrinin bulunup bulunmadığına bakılır. Eğer böyle bir emir sistemde mevcutsa işlemlere konu spread, ilgili vadelerdeki en iyi alış/en iyi satış ve baz fiyatlar referans alınarak uzak ve yakın vade için uygun fiyatlar belirlenir ve uzak/yakın vadelerdeki otomatik işlemler oluşturulur.

viii. Otomatik işlemler stratejiyi oluşturan uzak ve yakın vade sözleşmelerin uzlaşma fiyatı hesaplamalarına ve son, en düşük, en yüksek gibi işlem fiyatı istatistiklerine dahil edilmezler. Ayrıca Piyasada son işlem fiyatı koşuluyla girilmiş inaktif statüdeki şarta bağlı emirlerin aktivasyonunu sağlamazlar. İşlem tarafları Sistemin her iki vade için belirlediği otomatik fiyatları gün içerisinde işlem terminalleri veya FixAPI Dropcopy ile gün sonunda ise işlem defterlerini kullanarak sorgulayabilir.

ix. Fiyat Limitleri: Strateji emirleri için uygulanacak alt ve üst fiyat limitleri aşağıdaki formüllere göre hesaplanır.

Alt Limit = (Uzak Vade Baz Fiyat – Yakın Vade Baz Fiyat) – k

Üst Limit = (Uzak Vade Baz Fiyat – Yakın Vade Baz Fiyat) + k

x. Stratejiyi oluşturan uzak ve/veya yakın vadedeki sözleşmede işlemlerin herhangi bir nedenle durdurulması halinde strateji emri girişine de izin verilmez.

Emir Geçerlilik Süreleri

Sisteme gönderilecek emirlerde aşağıda belirtilen emir geçerlilik sürelerinden birinin seçilmesi zorunludur.

Günlük Emir (GUN) 

Emir, girildiği günde geçerlidir. Gün sonuna kadar eşleşmezse işlem sistemi tarafından otomatik olarak iptal edilir.

İptale Kadar Geçerli (IKG)

Emir, girildiği seanstan itibaren iptal edilene kadar geçerlidir. Bu emir süresi seçildiğinde, emrin iptal edilmediği ve eşleşmediği durumda, emir sözleşmenin vade sonuna kadar geçerli olur ve vade sonunda işlem sistemi tarafından otomatik olarak iptal edilir.

Tarihli Emir (TAR)

Emir, işlem sistemine girilirken belirtilen tarihe kadar geçerlidir. Belirtilen tarihe kadar eşleşmezse ya da iptal edilmezse, bu tarihte gün sonunda işlem sistemi tarafından otomatik olarak iptal edilir. İşlem sisteminde, sözleşmenin vade sonundan daha ileri bir tarih girilmesine izin verilmez. 

Gerçekleşmezse İptal Et (GIE)

Girildiği veya aktif olduğu anda, pasifte karşı tarafta bekleyen emirlerin durumuna göre emrin tamamının gerçekleşmesi, aksi takdirde tamamının iptal edilmesi için kullanılan emir türüdür.

Kalanı İptal Et (KIE)

Girildiği veya aktif olduğu anda, pasifte karşı tarafta bekleyen emirlerin durumuna göre emrin tamamının veya bir kısmının gerçekleşmesi, aksi takdirde gerçekleşmeyen kısmının iptal edilmesi için kullanılan emir türüdür.

Günlük fiyat limitleri dışında alt limit fiyatından daha düşük alış emirleri, üst limit fiyatından daha yüksek fiyatlı satış emirleri Sisteme gönderilebilir. Gerçekleşmezse İptal Et ve Kalanı İptal Et emir geçerlilik süresine sahip olanlar dahil söz konusu emirler “Durdurulmuş” statüyle Sistem tarafından kabul edilmekte olup, fiyat değişim limitleri içine girdiklerinde aktif hâle gelerek işleme konu olurlar ve geçerlilik süreleri/gerçekleşme koşulları emirler aktif olduğu anda kontrol edilir.

*1 Mart 2021 tarihi itibariyle “Piyasa” emir yönteminin kullanılmasına izin verilmemektedir.

Maksimum Emir Büyüklükleri

Emir girişinde işlem sistemi tarafından fiyat ve miktar kontrolü yapılır. İlgili seans özelliklerine uygun olmayan emirler işlem sistemine girilemez. Piyasada uygulanacak minimum ve maksimum emir büyüklükleri aşağıdaki tablolardaki gibidir:

Pay Senedi Sözleşmelerinde Emir Büyüklükleri

Endeks, Döviz, Altın, Gümüş, Paladyum, Platin, Bakır, Baz Yük Elektrik, TLREF ve Diğer Sözleşmelerde Emir Büyüklükleri

Pay Senedi Sözleşmeleri Özel İşlem Bildirimi Onayında Aranacak Kurallar

Endeks, Döviz, Altın, Gümüş, Paladyum, Platin, Bakır, Baz Yük Elektrik, TLREF Sözleşmeleri ile Diğer Sözleşmeler Özel İşlem Bildirimi Onayında Aranacak Kurallar