Borsa İstanbul Repo-Ters Repo Pazarı, dünyadaki sayılı organize repo pazarlarından biridir. Pazarın faaliyete geçmesiyle repo işlemleri için düşük riskli ve düşük maliyetli bir ortam oluşmuştur. Bankaların bu Pazar'da gerçekleştirdikleri işlemlerden sağlanan fonlar Merkez Bankası zorunlu karşılık yükümlülüklerine tabi değildir.
Pazar’da, işlemin başlangıç valöründe yeterli miktarda teminat olarak alınan menkul kıymetler, ters repo yapan taraf adına işlemin bitiş valörüne kadar bloke saklamada tutulmaktadır. Bu menkul kıymetlerde piyasa şartlarına göre günlük yeniden değerleme yapılmakta ve değer düşüklüğü tespit edilmesi durumunda ek teminat alınmaktadır. Bitiş valöründeki takas işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilmektedir.
Yukarıda belirtilmiş tüm hizmetler Borsa İstanbul tarafından verilmekte olup, sözkonusu menkul kıymetler İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. bünyesinde muhafaza edilmektedir.
Limitli Emir
Bu tür emirler oran ve repo tutarı belirtilerek, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilir. Emrin gerçekleşmeden kalan kısmı pasif olarak bekler.
Piyasa Emri
Bu tür emirlerde oran belirtilmez. Minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen emir pasif emirlerle kısmi veya tamamen karşılaşır, emrin gerçekleşmeden kalan kısmı iptal edilir.
Yukarıdaki emir tipleri aşağıda açıklanan özel koşulları da içerecek şekilde de verilebilir.
Kalanı İptal Et Emri
Kısmen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girildiği anda bekleyen karşıt emirler ile eşleşir, gerçekleşmeyen kısmı otomatik olarak iptal edilir. “Limitli Emir” veya “Piyasa Emri” şeklinde verilebilir.
Gerçekleşmezse İptal Et Emri
Tamamen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girilir girilmez bu koşul sağlanmadığı takdirde iptal edilir. “Limitli Emir” veya “Piyasa Emri” şeklinde verilebilir.
Emir Geçerlilik Süreleri
Emirler verildikleri gün itibarıyla geçerlidir. Aynı gün valörlü tüm emirler gerçekleşmediği takdirde saat 14:00’te, ileri valörlü olanlar pazar kapanış saatinde iptal edilir.
Özel İşlem Bildirimi
Yukarıda açıklanan emir tiplerinden farklı olarak üyelerin işlem yapmak istedikleri karşı üyeyi belirleyerek geri alma taahhüdü ile satım ve geri satma taahhüdü ile alım işlemi gerçekleştirmelerine imkân sağlamak amacıyla Özel İşlem Bildirimi iletilebilmektedir. Üyeler, Borsa düzenlemeleri uyarınca belirlenen fiyat limitleri ve miktar sınırları dahilinde emirlerini emir defterine iletmeden işleme dönüştürmek amacıyla Özel İşlem Bildirimi özelliğini kullanarak Borsa’ya bildirebilmektedir. Repo-Ters Repo Normal Emirler Pazarı’nda takası Takasbank’ta gerçekleşecek özel işlem bildiriminde bulunulabilmektedir.
Emirlerin Eşleşme Kuralları
Pazar’da işlemler çok fiyat sürekli müzayede yöntemine göre gerçekleştirilir. Buna göre repo emirleri aynı ya da daha düşük oranlı ters repo emirleri ile, ters repo emirleri ise aynı ya da daha yüksek oranlı repo emirleri ile eşleştirilir.
Pazara iletilen emirler oran ve zaman önceliğine göre işleme konur. Buna göre repo emirlerinde en yüksek, ters repo emirlerinde ise en düşük oranlı emirlerin önceliği vardır. Aynı oranlı emirlerde ise zaman önceliği uygulanır.
Oran eşitliği olan emirlerin gerçekleşmesinin yanısıra, var olan repo emrinin oranından daha düşük oranlı ters repo emri geldiğinde veya var olan ters repo emrinin oranından daha yüksek oranlı repo emri geldiğinde de iki karşıt emrin eşleşmesi mümkündür. Oran eşitliğinin olmadığı durumda, sistemde öncelikle varolan emrin oranı işlem oranıdır.
Emirlerin Değiştirilmesi
Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımları değiştirilebilir.
Emrin oranındaki değişiklik, repo tutarındaki artış ve işlem hesap sahibinin değişimi zaman önceliğinin kaybedilmesine neden olurken, temsilci referansı değişimi ve repo tutarının azaltılması emrin önceliğinin kaybedilmesi sonucunu doğurmaz.
Emir İptali
Pazara iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımları iptal edilebilir.
Oran Adımı
Pazara iletilen emirlerde %0,01’lik oran adımı uygulanır.
Emirler minimum emir büyüklüğü ve katları şeklinde iletilir. Yürürlükteki minimum ve maksimum emir büyüklükleri aşağıdaki gibidir:
| Normal Emirler Pazarı | Küçük Emirler Pazarı | Özel İşlem Emirleri | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Minimum | Maksimum | Minimum | Maksimum | Minimum | Maksimum |
| 1.000.000 | 200.000.000 | 10.000 | 990.000 | 200.000.000 | 500.000.000 |
Pazar’da 7 güne kadar ileri başlangıç valörlü emir iletilebilir. Repo bitiş valörü en fazla 1 yıl olabilir.
