BISTECH PTRM/İşlem Öncesi Risk Yönetimi Uygulaması (PTRM - Pre-Trade Risk Management): Sisteme girilen emirler ve gerçekleştirilen işlemlerden dolayı maruz kalınabileceği düşünülen risklerin kontrol edilmesine ve söz konusu risklerin izlenmesine yönelik olarak BISTECH işlem platformuna bütünleşik olarak geliştirilmiş bir risk yönetimi uygulamasıdır. Uygulama ile işlem terminali, FixAPI ve OUCH protokollerinden sisteme gönderilen emirlerin ve gerçekleşen işlemlerin riskleri kontrol edilir.
Bu uygulama ile emir gönderen ve işlem yapan kullanıcıların neden olabileceği risklerin yönetimine imkân sağlayan risk grubu kontrolleri üye tarafından tanımlanan limitler doğrultusunda; emirler sisteme kabul edilmeden önce, kabul edildikten sonra ve işlem sonrasında olmak üzere farklı aşamalarda yapılabilir. Gerekli görülmesi durumunda Borsa da üyeler için genel veya enstrüman bazında limitler belirleyebilir. Bu fonksiyonlara ek olarak risk grubu altında bulunan tüm kullanıcıların bekleyen emirlerinin tek seferde iptal edilmesi de mümkündür (COD (Cancel on Disconnect) - Bağlantı Kopmasında Emirlerin Otomatik Askıya Alınması).
| İşlem Öncesi Risk Kontrolü* | İşlem Anı Risk Kontrolü |
|---|---|
| Maksimum Emir Büyüklüğü | Pozisyon Risk Limitleri |
| İşlem Yapılabilir Sözleşme/Enstrüman Kısıtı | Emir/sn Limiti |
| Fiyat Toleransı Limiti | Tekrar Eden Emir Limiti |
* Her bir risk grubu için belirlenebilecek tüm risk limitlerine ve hesaplamalarına ilişkin bilgilere PTRM Kılavuzlarından ulaşılabilmektedir.
- Maksimum Emir Büyüklüğü: Sisteme gönderilebilecek emrin maksimum büyüklüğüne ilişkin olarak tanımlanan bir limittir. Seçilmiş olan limit hesaplama yöntemine göre maksimum büyüklük hacim, miktar veya değer cinsinden hesaplanır. Maksimum emir büyüklüğü enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı bazında tanımlanabilir ve limit sistem tarafından emir girişi ve emir düzeltme sırasında kontrol edilir.
- İşlem Yapılabilir Sözleşme/Enstrüman Kısıtı: Risk grubuna ait kısıtlanmış enstrüman seçeneğinin “seçili olanlar” olarak işaretlenmesi durumunda, ilgili risk grubuna bağlı kullanıcılar sadece bağlı oldukları risk grubuna atanmış enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı için sisteme emir girip, işlem gerçekleştirebilirler. Risk grubuna atanmamış olan diğer enstrüman tipleri ve/veya enstrüman sınıfları için emir giremez ve dolayısı ile işlem gerçekleştiremezler. “Seçili dışındakiler” seçeneğinin işaretlenmesi durumunda ise risk grubunda yer alan kullanıcılar üye tarafından risk limiti tanımlanmış enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı için sisteme emir girişi yapamazlar, diğer enstrümanlarda ise emir girişi serbesttir.
- Fiyat Toleransı Limiti: Fiyat Toleransı Limiti, kontrol fiyatından belirlenen yüzde değere eşit ya da yüzde değerden yüksek sapan fiyatlı emirlerin reddedilmesi için üyeler tarafından tanımlanabilir. Fiyat tolerans limiti yüzdelik olarak tanımlanır. Girilen emrin fiyatının, kontrol fiyatının +/- yüzdelik fiyat marjı aralığında olmasını sağlar. Diğer pozisyon limitleri ve maksimum emir büyüklüğü gibi enstrüman tipi ve enstrüman sınıfı düzeyinde tanımlanır.
- Pozisyon Risk Limitleri: Risk grubuna bağlı kullanıcıların risk grubuna atanmış olan enstrüman tipi ve/veya enstrüman sınıfı için tanımlanan ve girilen emirler ve gerçekleştirilen işlemlerin kontrol edildiği limitlerdir. Emir sisteme kabul edildikten sonra risk grubuna dâhil edilmiş kullanıcıların gün başından itibaren gerçekleştirdikleri işlemleri ve emir defterinde bulunan emirleri dikkate alınarak kullanılan risk hesaplama yöntemine göre onbir farklı risk hesaplaması yapılır.
- Emir/sn Limiti: Emir/saniye limiti, risk grubu bazında uygulanabilecek olan bir kısıtlamadır ve risk grubu panelinden risk grubu bazında düzenlenir. Bu limit, alım satım sistemine risk grubuna bağlı tüm kullanıcılardan gönderilen yeni emirlerin sayısını toplayarak risk ölçümünü yapar.
- Tekrar Eden Emir Limiti: Tekrar eden emir limiti kontrolü, bir risk grubunun belirli bir süre içerisinde tekrar eden emir limiti tanımlanmış bir enstrüman tipinin ya da sınıfının altındaki bir enstrüman serisi için sisteme gönderdiği emirlerin fiyat, miktar ve emrin yönü özellikleri bakımından tekrar etmesi durumunda bu emirlerin sayısına uygulanacak limiti ifade eder. Bu kontrol, PTRM uygulaması arayüzünde tekrar eden emir süresi (saniye cinsinden) ve tekrar eden emir limiti (adet cinsinden) olarak iki alanda tanımlanır.
